V-league là giải đấu bóng đá chuyên nghiệp cấp độ cao nhất dành cho các câu lạc bộ xuất sắc nhất tại Việt Nam. Đây là một trong những giải đấu nhận được sự quan tâm đông đảo của người hâm mộ trong nước và cũng thu hút nhiều cầu thủ nước ngoài đến chơi bóng tại Việt Nam. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu lịch sử giải V.League 1 qua bài viết dưới đây nhé.
Tìm hiểu lịch sử giải V.League 1
Theo Jun88, giải bóng đá toàn quốc Việt Nam được thành lập vào năm 1955. Vào thời điểm đó, đất nước bị chia cắt nên có hai giải đấu diễn ra đồng thời là giải miền Bắc và giải miền Nam.
Sau khi đất nước thống nhất, Giải vô địch toàn quốc được tổ chức theo khu vực từ năm 1976. Các trận đấu được tổ chức tại 3 khu vực gồm: giải Hồng Hà ở miền Bắc, giải Trường Sơn ở miền Trung và giải Cửu Long ở miền Nam. Các đội đứng đầu mỗi giải đấu sẽ tập trung tại Hà Nội để tranh chức vô địch. Ngoài ra, các đội xếp hạng thấp hơn cũng sẽ gặp nhau để xác định đội xuống hạng.
Tuy nhiên, sau khi nhận ra những thiếu sót của hình thức tổ chức này, giải đấu đã thay đổi vào năm 1979. Kết quả là mùa giải năm 1979 vẫn được tổ chức theo khu vực nhưng có mục đích xếp hạng các đội cho mùa giải tiếp theo. 8 đội đứng đầu giải Hồng Hà, 2 đội đứng đầu giải Trường Sơn và 8 đội đứng đầu giải Cửu Long sẽ giành quyền vào thi đấu giải hạng Nhất, các đội còn lại sẽ thi đấu giải hạng Nhì. Đây là bước ngoặt cho sự phát triển tương lai của Giải bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam.
Giai đoạn hình thành và phát triển (1980-2000)
Theo tham khảo từ những người tham gia liên hệ Jun88, từ năm 1980, Giải vô địch quốc gia đã được thành lập với sự tham gia của các đội từ khắp lãnh thổ. Đây cũng là năm đầu tiên giải đấu được Liên đoàn bóng đá Việt Nam (tiền thân của Hiệp hội bóng đá Việt Nam) đăng cai tổ chức. Trong giai đoạn này, mặc dù thể thức có thay đổi qua từng năm, giải đấu vẫn giữ nguyên tắc chia đội thành các bảng một cách công bằng và chọn ra những đội xuất sắc nhất để tranh chức vô địch, trong khi các đội xếp hạng thấp hơn sẽ xuống hạng.
Tuy nhiên, trong cả hai mùa giải 1986 và 1987, giải đấu đều được tổ chức mà không có sự xuống hạng vì Tổng cục TDTT muốn xem xét lại chất lượng giải đấu. Đây cũng là lý do tại sao Giải vô địch quốc gia năm 1988 không diễn ra.
Năm 1989, giải đấu được tổ chức lại với 32 đội tham dự và được chia thành 3 bảng (Bảng A có 11 đội, Bảng B có 10 đội và Bảng C có 11 đội). Ở vòng này, các đội xếp cuối mỗi bảng sẽ phải xuống chơi ở hạng đấu thấp hơn, trong khi bảy đội đứng đầu mỗi bảng sẽ giành quyền vào chung kết.
Vào năm 1997, giải đấu bắt đầu gặp phải vấn đề dàn xếp tỷ số, dẫn đến một số trận đấu bị hủy bỏ. Tình hình này có nghĩa là mùa giải 1999 không thể diễn ra vì không tìm được giải pháp. Thay vào đó, Liên đoàn bóng đá Việt Nam đã tổ chức một giải đấu “tập luyện” không có đội xuống hạng để thúc đẩy tinh thần thể thao và đẩy lùi tiêu cực.
Giải vô địch quốc gia đã chính thức trở thành giải đấu chuyên nghiệp (2000-2011)
Mùa giải 2000-2001, Giải vô địch quốc gia đã chính thức trở thành giải đấu chuyên nghiệp với sự xuất hiện của các nhà tài trợ và đổi tên giải đấu thành V-League. Đây cũng là mùa giải đầu tiên có sự tham gia của các cầu thủ nước ngoài. Mỗi đội được phép đăng ký tối đa 5 cầu thủ nước ngoài trong mỗi trận đấu và chỉ được phép sử dụng 3 cầu thủ nước ngoài trên sân tại một thời điểm.
Trong thời gian này, V-League chuyển sang thể thức vòng tròn 2 lượt trận để xác định nhà vô địch giống như nhiều giải đấu hàng đầu châu Âu. Tuy nhiên, ban tổ chức đã không duy trì được sự ổn định về số lượng đội tham gia. Cụ thể, giải đấu chỉ có 10 đội tham dự trong các mùa giải 2000-01 và 2001-02, sau đó là 12 đội từ năm 2003 và tăng lên 13 đội vào năm 2006. Phải đến năm 2007, V-League mới chứng kiến sự tham gia của 14 đội như hiện nay.
Thành lập và hoạt động của Quỹ VPF (giai đoạn 2011-2020)
Sau những trục trặc trong khâu tổ chức của Liên đoàn bóng đá Việt Nam (VFF), một số đội bóng có ý định rời khỏi giải đấu và thành lập giải đấu khác. Vào thời điểm đó, VFF đã có cuộc họp với đại diện các đội bóng V-League và hạng Nhất để tìm hướng giải quyết.
Ngày 29 tháng 9 năm 2011, hai bên đã thống nhất thành lập một tổ chức bóng đá mới mang tên Công ty Cổ phần Bóng đá Chuyên nghiệp Việt Nam (VPF). Từ nay, các giải đấu bóng đá chuyên nghiệp tại Việt Nam (bao gồm V-League) sẽ do VPF quản lý. Vào mùa giải 2013, VPF đã đổi tên giải đấu thành V.League 1 như hiện tại.
Những thay đổi về định dạng cuộc thi và sự gián đoạn liên quan đến Covid-19 (2020-nay)
Từ năm 1997, V.League 1 được tổ chức thường xuyên theo thể thức vòng tròn tính điểm 2 trận. Tuy nhiên, vào năm 2020, ban tổ chức đã quyết định thay đổi thể thức cuộc thi. Giải đấu sẽ được tổ chức theo thể thức vòng tròn để chọn ra 8 đội mạnh nhất. 8 đội này sẽ tiếp tục thi đấu vòng tròn tính điểm để tìm ra đội vô địch, trong khi các đội còn lại sẽ phải tham gia trận play-off cũng theo thể thức tương tự để xác định đội xuống hạng.
Ở mùa giải 2021, giải đấu vẫn giữ nguyên thể thức như năm trước nhưng chỉ chọn ra 6 đội đứng đầu, 8 đội còn lại phải đá play-off. Tuy nhiên, giải đấu đã bị hủy giữa chừng do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Hiện tại, Hoàng Anh Gia Lai đang là đội dẫn đầu nhưng không được công nhận là nhà vô địch và chưa đủ điều kiện tham dự vòng bảng AFC Champions League 2022.
Trong mùa giải 2022, giải đấu vẫn tiếp tục diễn ra nhưng quay lại thể thức vòng tròn 2 trận như trước đây. Ở những mùa giải tiếp theo, giải đấu vẫn giữ nguyên thể thức nhưng thay đổi thời gian tổ chức. Các đội sẽ thi đấu từ mùa thu đến mùa xuân, giống như nhiều giải vô địch quốc gia trên thế giới.
Thể thức thi đấu giải V.League 1
Vì có sự tham gia của các đội từ khắp cả nước nên Giải vô địch quốc gia đã có một số thay đổi trong những năm qua. Dưới đây là thể thức giải đấu từ những năm 1980 đến nay.
| Bối cảnh | Vòng 1 | Vòng 2
(Bước cuối cùng) |
xuống hạng |
| 1980-1996 | – Các đội được chia thành nhiều bảng để thi đấu vòng tròn hai lượt.
– Các đội có thành tích tốt nhất ở mỗi bảng sẽ được vào vòng chung kết. |
– 1980-1982: Vòng tròn 1 lượt tính điểm, đội đứng đầu sẽ giành chức vô địch.
– 1983-1985: Vòng tròn 1 lượt tính điểm, các đội đứng đầu sẽ vào bán kết để tranh chức vô địch. – 1986: Vòng tròn 1 lượt đi, đội dẫn đầu sẽ giành chức vô địch – 1987-1988: Vòng tròn 1 tính điểm, các đội dẫn đầu sẽ gặp nhau loại trực tiếp để tranh chức vô địch. – 1989-1990: Chia thành các bảng thi đấu vòng tròn một lượt, chọn các đội nhất mỗi bảng vào bán kết. – 1991-1992: Thi đấu loại trực tiếp để tìm ra đội vô địch. – 1993-94: Vòng đấu loại trực tiếp 1, các đội đứng đầu sẽ vào bán kết để tranh chức vô địch. – 1995: Thể thức loại trực tiếp kép. – Năm 1996: Vòng tròn tính điểm 2 trận, 2 đội có thành tích tốt nhất sẽ vào chung kết. |
Các đội ở cuối bảng xếp hạng sẽ phải xuống hạng. Ngoại trừ năm 1991 và 1995, các đội xếp cuối bảng sẽ phải tham dự trận play-off trụ hạng. |
| 1997-2019 | Giải đấu gồm 2 trận, đội dẫn đầu sẽ giành chức vô địch | X | – Các đội xếp hạng thấp nhất sẽ xuống hạng.
– Các đội xếp áp chót phải đá play-off (1998, 2001-02, 2005, 2007-2010, 2014, 2016, 2018, 2019) |
| 2020 và 2021 | – Trận đấu vòng tròn 1.
– Các đội có thứ hạng cao nhất sẽ được vào vòng tiếp theo. |
Giải đấu vòng tròn tính điểm 1 trận để tìm ra nhà vô địch. | Các đội không đủ điều kiện vào vòng 2 sẽ phải thi đấu trận play-off. |
| 2022 | Giải đấu gồm 2 trận, đội dẫn đầu sẽ giành chức vô địch | X | Đội cuối bảng |
| 2023-24 | Giải đấu gồm 2 trận, đội dẫn đầu sẽ giành chức vô địch | X | – Đội xếp cuối bảng sẽ phải xuống hạng.
– Đội xếp áp chót sẽ đá trận play-off với đội xếp thứ hai ở giải hạng nhất. |
Cách tính điểm giải V.League 1
Kể từ mùa giải 1996, mỗi chiến thắng ở vòng bảng sẽ được tính 3 điểm cho một trận thắng, 1 điểm cho một trận hòa và 0 điểm cho một trận thua (3-1-0). Tuy nhiên, bắt đầu từ mùa giải 1995, hệ thống tính điểm sẽ là 2-1-0 với một vài ngoại lệ như sau:
| Mùa | Vòng 1 | Vòng 2 (vòng cuối cùng) |
| 1985 và 1986 | Trận hòa sẽ không được tính nếu đội có 4 trận hòa trở lên. | Nếu hòa sau 90 phút, trận đấu sẽ được giải quyết ngay bằng loạt sút luân lưu. |
| 1987 | Trận hòa sẽ không được tính nếu đội có 5 trận hòa trở lên. | |
| 1993-94 và 1996 | Đá luân lưu nếu hòa sau 90 phút | Đá luân lưu nếu hòa sau 90 phút |
Cách xếp hạng
Vị trí của mỗi đội trong bảng xếp hạng sẽ dựa trên tổng số điểm tích lũy được trong mỗi trận đấu. Trong trường hợp có điểm bằng nhau, thứ hạng của các đội sẽ được xác định theo thứ tự ưu tiên sau: Thành tích đối đầu trực tiếp trong mùa giải, hiệu số bàn thắng bại, tổng số bàn thắng ghi được.
- Phần thưởng: Tương tự như các giải đấu quốc nội hàng đầu, V.League 1 cũng bao gồm cúp vô địch cũng như phần thưởng hàng tháng và cuối cùng cho các đội tham gia.
- Cúp vô địch: Từ mùa giải 2023/24, VPF trao phiên bản cúp mới cho đội vô địch. Chiếc cúp cao 66cm, có đường kính đế 22cm và được chế tác bởi Thomas Lyte, một thợ kim hoàn người Anh chuyên chế tác các vật phẩm cho gia đình hoàng gia. Thomas Lyte cũng là nhà thiết kế của nhiều chiếc cúp danh giá như FA Cup, Asian Cup và David Cup. Ở những mùa giải trước, cúp vô địch V.League được làm bằng đồng, đế gỗ và được sản xuất tại một làng nghề thủ công ở Việt Nam. Chiếc cúp cao 80 cm, nặng 10 kg và có hai dải ruy băng thay đổi theo mùa.
- Giải thưởng tháng và chung kết: V.League trao giải cho đội bóng xuất sắc nhất, cá nhân xuất sắc nhất và huấn luyện viên xuất sắc nhất tháng. Cá nhân và tổ chức chiến thắng sẽ nhận được huy chương và tiền mặt (hoặc hiện vật có giá trị tương đương). Vào cuối mùa giải, VPF sẽ tổng kết và khen thưởng những cá nhân, tập thể có thành tích tốt trong giải đấu. Các hạng mục này bao gồm câu lạc bộ, huấn luyện viên, cầu thủ và trọng tài xuất sắc nhất mùa giải.
Nhà tài trợ chính của giải đấu
Từ khi nhận được sự tài trợ từ các đơn vị thương mại, Giải vô địch quốc gia Việt Nam có nguồn tài chính ổn định hơn so với giai đoạn trước. Sau đây là những nhà tài trợ chính của giải đấu trong những năm qua.
| Năm | Nhà tài trợ chính | Nội dung được tài trợ |
| 2000-2002 | Công ty tiếp thị thể thao Strata | – Mua tên giải đấu và đổi thành Strata V-League
– Có 12 bảng hiển thị trên sân |
| 2003 | Công ty nước giải khát Việt Nam Suntory PepsiCo | Mua tên giải đấu và đổi thành Sting V-League |
| 2004 | Công ty Cổ phần Kinh Đô | Mua tên giải đấu và đổi thành Kinh Đô V-League |
| 2005 | Công ty TNHH Nước giải khát số một | Mua tên giải đấu và đổi thành Number One V-League |
| 2006 | Công ty Eurowindow | Mua tên giải đấu và đổi thành Eurowindow V-League |
| 2007-2010 | Công ty Khí (Tập đoàn Dầu khí Việt Nam) | Mua tên giải đấu và đổi thành PetroVietnam Gas V-League |
| 2011-2014 | Ngân hàng Eximbank | Mua tên giải đấu và đổi thành Eximbank V-League |
| 2015-2017 | Toyota Việt Nam | Mua tên giải đấu và đổi thành Toyota V-League |
| 2018 | Công ty Cổ phần Thực phẩm và Dinh dưỡng NutiFood Việt Nam | Mua tên giải đấu và đổi thành Nuti Café V-League |
| 2019 | Công ty Tập đoàn Masan | Mua tên giải đấu và đổi thành Wake Up 247 V-League |
| 2020-2021 | Tập đoàn LS Holdings | Mua tên giải đấu và đổi thành LS V-League |
| 2022-nay | Công ty cổ phần Sâm Ngọc Linh Kon Tum | Mua tên giải đấu và đổi thành Night Wolf V-League |
Trên đây là những thông tin chi tiết về lịch sử giải V.League 1 được chúng tôi tổng hợp mà bạn có thể tham khảo. Cảm ơn bạn đã quan tâm và đọc bài viết của chúng tôi.